تاریخ انتشار: ۱۴۰۴/۰۱/۳۱
شهر متصل« Connected City» : 9 گام برای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند
در سال‌های اخیر، مفهوم شهر متصل در ایالات متحده به موضوعی پرطرفدار و چالشی اساسی برای تصمیم‌گیران و مقامات محلی تبدیل شده است.
در جهانی که با چالش‌های بی‌سابقه زیست‌محیطی، جمعیتی و اقتصادی روبه‌روست، شهرهای هوشمند در آمریکا به‌عنوان راه‌حلی امیدبخش برای مقابله با این چالش‌ها و شکل‌دهی به آینده‌ای بهتر ظهور کرده‌اند. این شهرها با بهره‌گیری از اینترنت اشیا (IoT)، شبکه‌های هوشمند و تحلیل داده‌ها، در پی ایجاد محیط‌های شهری کارآمدتر، امن‌تر و دل‌پذیرتر برای ساکنان خود هستند. اما تبدیل یک شهر به شهری هوشمند، فرآیندی پیچیده است که نیازمند بازنگری در زیرساخت‌ها، مفاهیم و خدمات موجود است.
در این نوشتار، 9 گام اساسی را معرفی می‌کنیم که شهرها و مناطق مختلف می‌توانند برای آغاز این تحول دیجیتال و تبدیل شدن به الگویی از پایداری، نوآوری و رفاه برای ساکنان خود دنبال کنند.
درک مفهوم شهر متصل Connected City
مفهوم شهر متصل امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و بر استفاده از فناوری‌های دیجیتال پیشرفته برای بهبود کارایی، پایداری و کیفیت زندگی در فضاهای شهری استوار است.
شهرهای هوشمند با بهره‌گیری از اینترنت اشیا، اتصال 5G، سنسورها، هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها، سیستم‌های شهری را به‌صورت لحظه‌ای رصد، تحلیل و بهینه‌سازی می‌کنند. این امر از طریق داده‌های باز ممکن شده و شامل حوزه‌هایی مانند:
چالش‌های کلیدی
۱. مدیریت رشد جمعیت: شهرهای هوشمند با بهینه‌سازی فضا، ایجاد مسکن مقرون‌به‌صرفه و توسعه زیرساخت‌ها، پاسخگوی نیازهای جمعیت رو به رشد هستند.
۲. کاهش انتشار CO₂: این شهرها با ترویج حمل‌ونقل عمومی، خودروهای الکتریکی و انرژی‌های تجدیدپذیر به مقابله با تغییرات آب‌وهوایی می‌پردازند.
۳. بهبود تحرک شهری: هدف، ایجاد سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و یکپارچه برای کاهش ترافیک و آلودگی است.
۴. ترویج شمول اجتماعی:« Promoting social inclusion» کاهش نابرابری‌ها و تضمین دسترسی عادلانه به فرصت‌ها.
۵. چالش‌های اقتصادی: تحریک نوآوری، ایجاد شغل و جذب سرمایه‌گذاری.
بازیگران اصلی
تبدیل یک شهر به شهر هوشمند نیازمند همکاری بین:
این همکاری جمعی، راه‌حل‌های متناسب با نیازهای هر منطقه را ممکن می‌سازد.
9 گام برای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند
１. تعریف یک چشمانداز روشن و مشترک
این کار شامل تعیین اهداف و اولویت‌های بلندمدت برای تحول شهر، با در نظر گرفتن مسائل محلی، فرصت‌ها و خواسته‌های ساکنان می‌شود.
این چشمانداز باید به‌طور مشترک توسط همه ذینفعان، از جمله مقامات محلی، کسب‌وکارها، نهادها و شهروندان پذیرفته و حمایت شود تا تعهدی جمعی و هماهنگی در اقدامات اجرایی ایجاد گردد. در چارچوب مفهوم شهر پایدار، چشمانداز راهبردی باید ابعاد زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در نظر بگیرد تا شهری مقاوم و قابل زیست در بلندمدت تضمین شود.
شهر پایدار با مدیریت کارآمد منابع طبیعی، استفاده بهینه از انرژی، توسعه حمل‌ونقل پاک، مدیریت سازگار با محیط زیست پسماندها، ارتقای کیفیت زندگی برای همه، تقویت انسجام اجتماعی و فراهم آوردن فرصت‌های اقتصادی برای همگان شناخته می‌شود.
تمام این مفاهیم به‌طور مفصل در دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا، به‌ویژه در مقاله‌ای از آنتوان پیکون با عنوان «شهر هوشمند» شرح داده شده است.
بنابراین، تعیین یک چشمانداز روشن و مشترک برای شهر پایدار، نقشی حیاتی در هدایت تصمیمات و اقدامات بازیگران دخیل در تحول شهری ایفا می‌کند. این چشمانداز باید جاه‌طلبانه و فراگیر باشد و با مشارکت فعال ساکنان همراه شود تا شهری عادلانه‌تر، سبزتر و شکوفاتر برای همگان به ارمغان آورد.
۲. شناسایی نیازهای شهروندان
در نظر گرفتن نیازهای شهروندان محلی برای موفقیت شهر هوشمند، که بخشی از مفهوم شهر پایدار است، ضروری است تا بهبودهای ملموس و پایدار در کیفیت زندگی آنان حاصل شود.
برای دستیابی به این هدف، باید نظرسنجی‌ها، مشاوره‌های عمومی و کارگاه‌های مشارکتی برگزار شود تا انتظارات، دغدغه‌ها و پیشنهادهای ساکنان محلی جمع‌آوری گردد.
این اطلاعات کمک می‌کند تا چالش‌های پیش روی ساکنان در یک شهر پایدار بهتر درک شود و حوزه‌های اولویت‌دار برای اقدام شناسایی شوند.
با مشارکت فعال شهروندان در فرآیند تصمیم‌گیری، شهر هوشمند خواهد توانست راهکارهایی مناسب و مؤثر توسعه دهد که به‌طور واقعی پاسخگوی نیازهای جمعیت بوده و به ایجاد شهری عادلانه‌تر، سبزتر و شکوفاتر برای همه کمک کند.
۳. تعیین اهداف و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)
پس از شناسایی نیازها، تعیین اهداف دقیق و قابل اندازه‌گیری برای هر حوزه‌ی اقدام (حمل‌ونقل، انرژی، محیط‌زیست و غیره) اهمیت زیادی دارد.
این اهداف باید با چشمانداز کلی شهر هوشمند همسو باشند و به‌طور مشخص پیشرفت‌های مورد انتظار برای ساکنان در شهر یا روستایشان را بیان کنند.
شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) برای پیگیری پیشرفت پروژه‌ها و ارزیابی تأثیر آن‌ها بر کیفیت زندگی ساکنان محلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شاخص‌ها فرآیند تصمیم‌گیری، تخصیص منابع و اطلاع‌رسانی نتایج به ذینفعان را تسهیل می‌کنند.
انتخاب KPIs باید با دقت انجام شود تا اطمینان حاصل شود که مهم‌ترین جنبه‌های پروژه‌ها را بازتاب می‌دهند و امکان مقایسه‌ی عینی پیشرفت‌ها را فراهم می‌کنند.
۴. ایجاد یک اکوسیستم مشارکتی
موفقیت یک شهر هوشمند مدرن به همکاری میان بازیگران مختلف محلی بستگی دارد.
بنابراین، ایجاد محیطی طبیعی که در آن مقامات محلی، کسب‌وکارها، دانشگاه‌ها و ساکنان بتوانند برای هم‌آفرینی راه‌حل‌های نوآورانه با یکدیگر همکاری کنند، ضروری است.
این همکاری می‌تواند شامل راه‌اندازی پلتفرم‌های مشترک، ایجاد فضاهای کاری اشتراکی، برگزاری هکاتون‌ها« Hackathon» یا کارگاه‌های مشارکتی و برقراری گفت‌وگویی مستمر بین بازیگران مختلف باشد.
یک محیط طبیعیِ همکاری، تبادل ایده‌ها، آزمایش و سازگاری سریع راه‌حل‌ها با نیازهای محلی را تسهیل می‌کند.
همچنین امکان تجمیع مهارت‌ها و منابع، ایجاد هم‌افزایی بین پروژه‌ها و شتاب‌بخشیدن به نوآوری برای تبدیل شهر به یک شهر هوشمند را فراهم می‌آورد.
۵. تضمین اتصال و سازگاری سیستم‌ها
در یک شهر هوشمند، ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی پرقدرت و ایمن برای تسهیل تبادل داده‌ها و هماهنگی اقدامات ضروری است.
ارتباطات پایدار، تعامل میان اجزای مختلف شهر هوشمند، از جمله حسگرها، دستگاه‌های اینترنت اشیا و پلتفرم‌های تحلیل داده را پشتیبانی می‌کند.
همچنین، قابلیت همکاری سامانه‌ها (Interoperability) اهمیت زیادی دارد تا اطمینان حاصل شود که راهکارهای مختلفی که در شهر یا مناطق هوشمند پیاده‌سازی می‌شوند، با یکدیگر سازگار باشند.
با پذیرش استانداردها و پروتکل‌های مشترک، شهرهای هوشمند می‌توانند تضمین کنند که دستگاه‌ها، حسگرها، نرم‌افزارها و خدمات به صورت هماهنگ و منسجم با هم کار می‌کنند و کارایی و تاب‌آوری سامانه‌های شهری به حداکثر می‌رسد.
۶. استفاده از داده‌ها برای بهبود خدمات شهری
در یک شهر هوشمند، داده‌هایی که به مقدار زیاد تولید می‌شوند، می‌توانند برای بهینه‌سازی خدمات شهری و اتخاذ تصمیمات آگاهانه مورد استفاده قرار گیرند.
تحلیل اخبار و اطلاعات به صورت بلادرنگ (لحظه‌ای) این امکان را فراهم می‌کند که مشکلات شناسایی، روندها تشخیص داده و اقدامات به‌موقع و متناسب انجام شود.
داده‌های جمع‌آوری شده از حسگرها و دستگاه‌های اینترنت اشیا برای بهبود حمل‌ونقل، مدیریت پسماند، روشنایی معابر، امنیت و بسیاری دیگر از جنبه‌های زندگی شهری در شهرهای هوشمند به کار گرفته می‌شوند.
۷. ادغام راه‌حل‌های تحرک هوشمند
تحرک (Mobility) یکی از مسائل کلیدی برای شهرها و مناطق هوشمند است.
توسعه‌ی راهکارهای حمل‌ونقل پایدار و به هم پیوسته اهمیت زیادی دارد؛ از جمله استفاده از خودروهای برقی، حمل‌ونقل عمومی، سیستم‌های اشتراک‌گذاری وسایل نقلیه و ایجاد زیرساخت‌هایی برای شیوه‌های حمل‌ونقل ملایم مانند دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی.
با ادغام این راهکارهای هوشمند حمل‌ونقل با فناوری‌های دیجیتال، شهرهای هوشمند می‌توانند ترافیک را کاهش دهند، انتشار گازهای گلخانه‌ای را کم کنند و کیفیت زندگی ساکنان (برای مثال در فرانسه) را بهبود بخشند.
۸. ترویج مشارکت شهروندی
در چارچوب یک شهر هوشمند، درگیر کردن فعال ساکنان در روند تغییر و مدیریت روان شهرشان اهمیت زیادی دارد. این کار با استفاده از فناوری‌های مشارکت دیجیتال و خدمات متصل انجام می‌شود.
استفاده از ابزارهای هم‌آفرینی (co-creation) به ما این امکان را می‌دهد که ایده‌های شهروندان را جمع‌آوری کنیم، نیازهای آن‌ها را بهتر بشناسیم و آن‌ها را در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت دهیم.
این رویکرد فراگیر (مشارکتی)، به تقویت انسجام اجتماعی کمک می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که راه‌حل‌های توسعه‌یافته واقعاً با انتظارات شهروندان در شهر هوشمند هم‌راستا هستند.
۹. تمرکز بر انتقال انرژی و توسعه پایدار
گذار انرژی و حفاظت از محیط زیست از چالش‌های اصلی برای شهرهای پایدار و مناطق نوآور به شمار می‌رود. در این راستا، ترویج انرژی‌های تجدیدپذیر، بهبود بهره‌وری انرژی ساختمان‌ها با استفاده از ابزارهای دیجیتال و اجرای مفاهیم کاهش پسماند و مدیریت منابع آب با کمک خدمات متصل ضروری است.
به این ترتیب، شهرهای هوشمند می‌توانند نقش کلیدی در مبارزه با تغییرات اقلیمی ایفا کنند، توسعه‌ی شهری پایدار و تاب‌آور را ترویج دهند و کیفیت زندگی بهتری برای شهروندان خود فراهم کنند.
نتیجه‌گیری
تبدیل به یک شهر هوشمند فرآیندی پویا و چالش‌برانگیز است که با مشارکت همه ذینفعان و استفاده از فناوری‌های نوین ممکن می‌شود. چشمانداز مشترک، مشارکت شهروندان و فناوری‌هایی مانند خدمات دارمان از عوامل کلیدی این تحول هستند.
شهرهای هوشمند نه‌تنها کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشند، بلکه به مقابله با تغییرات اقلیمی و توسعه اقتصادی پایدار کمک می‌کنند. با پیروی از این ۱۰ گام، شهرها می‌توانند به سمت آینده‌ای هوشمند، متصل و پایدار حرکت کنند.
❓ چگونه مشارکت شهروندان را افزایش دهیم؟
از طریق پلتفرم‌های دیجیتال، کارگاه‌های مشارکتی و شفاف‌سازی تصمیم‌گیری‌ها.
شهرهای هوشمند، آینده‌ای امیدبخش را برای ساکنان خود رقم می‌زنند. آماده باشید تا بخشی از این تحول باشید!
دارمان ارائه دهنده خدمات زیرساخت دیجیتال برای توسعه هوشمند.
منبع :
https://imagina.com/en/blog/article/connected-city-the-10-steps-to-become-a-smart-city/
